Laser pikosekundowy

Laser pikosekundowy w leczeniu blizn, których koloryt odbiega od otaczającej je skóry

Lasery pikosekundowe, zwane czasami "laserami barwnikowymi" dedykowane są przede wszystkim usuwaniu zmian barwnikowych, takich jak przebarwienia, tatuaże czy makijaż permanentny, jednak znajduje swoje zastosowanie także w leczeniu blizn, których kolor odbiega od otaczającej skóry. Niektóre blizny z różnych względów przyjmują kolor czerwony, brązowy, fioletowy lub siny, inne nazywane są "tatuażami pourazowymi" ze względu na to, że w swojej strukturze posiadają zabrudzenia, które nie zostały usunięte na etapie opatrywania i gojenia się rany. W obu przypadkach laser pikosekundowy może być narzędziem, który pozwoli na rozjaśnienie lub usunięcie niepożądanego koloru blizny poprzez rozbicie cząsteczek  nadających jej tenże kolor. Tkanka bliznowata może przyjąć odcień różniący się od koloru otaczających tkanek z różnych względów. Czasami przyczyną jest nieprawidłowe gojenie się rany, ekspozycja blizny na słońce, predyspozycje genetyczne, a innym razem nieprawidłowe ukrwienie blizny. Z kolei zanieczyszczone blizny często powstają w wyniku oparzeń, wypadków czy nawet drobnych urazów, po których rana nie została prawidłowo oczyszczona i zaopatrzona. Laser pikosekundowy oddziałuje na określony kolor "barwnika" blizny, dzięki czemu zostaje on rozbity na drobne fragmenty, które następnie usuwane są z tkanek w naturalny sposób za pośrednictwem układu odpornościowego. W ten sposób jesteśmy w stanie poprawić estetykę blizny dzięki temu, że jej koloryt staje się bardziej jednolity w stosunku do otaczającej ją skóry. 

Mechanizm działania 

Celem terapii blizn, których kolor odbiega od otaczającej skóry, w tym blizn zanieczyszczonych, jest usunięcie z blizny cząsteczek o określonej barwie. Proces ten polega na rozbiciu pigmentów znajdujących się w bliźnie na drobne fragmenty, co prowadzi do stopniowego zanikania niepożądanego koloru i ujednolicenia blizny z otaczającą skórą. Zjawisko rozbicia cząsteczek jest konsekwencją oddziaływania na nie światła lasera o określonej długości fali. Lasery pikosekundowe wykorzystują ultrakrótkie impulsy trwające pikosekundy (jedna bilionowa część sekundy), które precyzyjnie dostarczają energię do chromoforów znajdujących się w skórze. Chromoforami, czyli cząsteczkami pochłaniającymi energię generowaną przez wiązkę lasera, w tym przypadku stają się pigmenty znajdujące się w bliźnie o określonym kolorze. Głównym mechanizmem działania lasera pikosekundowego jest efekt fotomechaniczny. Dzięki wysokiej intensywności impulsów, energia lasera generuje fale uderzeniowe, które rozbijają cząsteczki pigmentu na mikroskopijne fragmenty. Efekt ten prowadzi do fragmentacji cząsteczek pigmentu, które są następnie usuwane w naturalny sposób przez układ limfatyczny organizmu. Dzięki temu procesowi blizna stopniowo traci swój niepożądany kolor i staje się bardziej jednolita w stosunku do otaczającej jej skóry. Dodatkowo, energia lasera pikosekundowego stymuluje fibroblasty do produkcji nowego kolagenu, co wspiera proces regeneracji skóry i poprawę jej tekstury. Remodelacja tkanki bliznowatej oraz stymulacja produkcji kolagenu prowadzą do wygładzenia blizny i poprawy jej wyglądu.

Laser pikosekundowy w technologii frakcyjnej a leczenie blizn

Lasery pikosekundowe są narzędziami, które mogą byc wykorzystywane w różnego rodzaju terapiach, w tym tych, których celem jest stymulacja procesów regeneracyjnych skóry. Dzięki zastosowaniu odpowiednich protokołów zabiegowych, jak również skanera, aby uzyskać efekt frakcji, laser pikosekundowy stosowany jest w terapiach leczenia blizn mających na celu poprawę estetyki blizny poprzez poprawę jej struktury, wyrównanie brzegów, zmniejszenie rozmiarów i uelastycznienie. 

Mechanizm działania 

W zabiegach leczenia blizn, których celem jest poprawa ich estetyki w zakresie wygładzenia struktury, wyrównania brzegów, zmniejszenia rozmiarów czy uelastycznienia, można wykorzystać laser pikosekundowy z dostosowaną do tych potrzeb długością fali, technologią frakcyjną lasera oraz odpowiednimi protokołami zabiegowymi. W procesie leczenia blizn za pomocą lasera pikosekundowego energia lasera jest dostarczana w ultrakrótkich impulsach, co powoduje powstanie mikroskopijnych uszkodzeń w skórze zwanych mikroskopijnymi strefami uszkodzeń termalnych (Micro Thermal Zones, MTZ). Mikrouszkodzenia te powstają dzięki efektowi fotomechanicznemu, dzięki czemu energia jest skoncentrowana na bardzo małym obszarze, co minimalizuje uszkodzenia otaczającej tkanki. Powstałe mikrouszkodzenia rozpoznawane są przez organizm jako obszary wymagające intensywnej regeneracji. W konsekwencji w tkance wytwarzane są duże ilości czynników wzrostu pobudzających tkanki do przyspieszonego gojenia, a fibroblasty stymulowane są do wzmożonej produkcji włókien kolagenowych i elastynowych. Proces angiogenezy, czyli wytwarzania nowych naczyń krwionośnych również zostaje zintensyfikowany. Co więcej, oddziaływanie lasera wpływa też na strukturę blizny, ponieważ dochodzi do obkurczenia istniejących włókien kolagenowych, które są głównych budulcem blizny. W rezultacie terapii, która obejmuje nie tylko same zabiegi, ale także czas na głęboką przebudowę tkanki, struktura blizny może stac się bardziej wygładzona, jej brzegi wyrównane, a cała blizna - bardziej elastyczna i mniej widoczna.

Dzięki technologii frakcyjnej, która polega na tworzeniu drobnych kolumn uszkodzeń otoczonych zdrową tkanką, zabieg jest bezpieczniejszy, regeneracja skóry jest efektywniejsza i mniej uciążliwa. Laser pikosekundowy jest laserem nieablacyjnym, nie dochodzi więc do odparowania tkanki, a ciągłość naskórka nie zostaje naruszona, co pozytywnie wpływa na okres rekonwalescencji.  Pacjenci mogą doświadczyć lekkiego zaczerwienienia i obrzęku, które zazwyczaj ustępują w ciągu kilku dni. 

Zaznaczyć trzeba jednak, że w terapiach leczenia blizn, których celem jest poprawa ich estetyki niezwiązanej z nieprawidłowym zabarwieniem lub zanieczyszczeniem, zdecydowanie częściej rekomenduje się zabiegi laserami ablacyjnymi. Lasery ablacyjne, które naruszają ciągłość tkanki i wykonują mikrouszkodzenia w formie kanalików silniej oddziałowują na strukturę blizny oraz pobudzają procesy autoregeneracji i dają lepsze efekty terapeutyczne. Decyzja dotycząca technologii i planów terapeutycznych uzależniona jest od wskazań medycznych Pacjenta.  

Wskazania

Laser pikosekundowy wykorzystywany może być w przypadku leczenia praktycznie wszystkich rodzajów blizn ze szczególnym uwzględnieniem blizn zanieczyszczonych i/lub w kolorze odbiegającym od koloru otaczającej skóry.  W zależności od rodzaju blizny, jej umiejscowienia, wielkości, wieku i innych czynników lekarz dobiera zgodne ze wskazaniami medycznymi parametry lasera. Rodzaje blizn, które kwalifikują się do leczenia laserem pikosekundowym to:

• Blizny atroficzne (zanikowe), szczególnie te występujące w przebiegu trądziku oraz chorób przebiegających z wysypką, takich jak ospa wietrzna, w tym:
  • Blizny typu ice-pick – w przekroju w kształcie litery V
  • Blizny typu boxcar – w przekroju w kształcie prostokąta
  • Blizny typu rolling scars – w przekroju w kształcie litery U
  • płytkie blizny atroficzne
• oraz:
  • blizny powstałe na skutek urazu mechanicznego, termicznego lub chemicznego
  • blizny pooparzeniowe
  • blizny pooperacyjne
  • blizna po cesarskim cięciu
• blizny przerostowe i keloidy

Przebieg

Przed każdym zabiegiem z wykorzystaniem lasera pikosekundowego lekarz przeprowadza z Pacjentem szczegółowy wywiad medyczny, podczas którego wyklucza się przeciwwskazania, omawia się plan zabiegowy, cele terapii i wiele innych kwestii. Obszar zabiegowy jest oczyszczany i dezynfekowany. Następnie, lekarz dostosowuje parametry lasera takie jak moc, wielkość plamki zabiegowej i głębokość działania do indywidualnych potrzeb Pacjenta. Zabieg może powodować pieczenie i szczypanie, jednak przed laseroterapią zastosować można znieczulenie miejscowe. System chłodzenia wbudowany w laser oraz zastosowanie chłodziarki medycznej dodatkowo ograniczają możliwy dyskomfort. Czas trwania procedury jest uzależniony od wielkości i typu blizny. Po zabiegu, miejsce poddane laseroterapii jest odpowiednio zabezpieczane.

W zależności od zastosowanej technologii przebieg zabiegu może się różnić. 

Przygotowanie do zabiegu

Na minimum miesiąc przed laserowym leczeniem blizn należy zrezygnować z opalania i zabiegów złuszczających (np. peelingów chemicznych). Pacjent powinien także przestać stosować kosmetyki, leki i zioła fotouczulające (m.in. rumianek czy pokrzywa) oraz nie stosować kwasów. W dniu zabiegu nie wolno spożywać alkoholu.

Wskazania pozabiegowe

Bezpośrednio po zabiegu skóra może być uwrażliwiona, podrażniona lub lekko zaczerwieniona. 

Czas rekonwalescencji zależy od typu i wielkości leczonej zmiany. Ponadto:

• Jeśli laseroterapia dotyczyła twarzy,  przez dobę po zabiegu nie należy wykonywać makijażu
• Skórę po zabiegu należy traktować łagodnie
• Przez minimum miesiąc po zabiegu należy zrezygnować z opalania
• Należy stosować najwyższą ochronę przeciwsłoneczną w obszarze zabiegowym
• Przez około tydzień po zabiegu należy unikać czynników, które mogłyby rozszerzyć naczynia krwionośne, takich jak alkohol czy leki rozrzedzające krew
• Przez 1-2 tygodnie po zabiegu należy unikać czynności, które mogą mieć wpływ na przegrzanie skóry np. aktywności fizycznej oraz basenu i sauny
• Pacjent powinien stosować się do zaleceń dotyczących pielęgnacji obszaru pozabiegowego wyznaczonych przez lekarza
• Należy unikać czynników, które mogą mieć potencjalny wpływ na pojawienie się infekcji

Przeciwwskazania

• ciąża oraz okres karmienia piersią
• świeża opalenizna w przypadku wskazań estetycznych
• niektóre choroby przewlekłe
• przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych
• wszczepiony rozrusznik serca
• aktywne infekcje skórne na obszarze, który ma zostać poddany zabiegowi
• bielactwo
• skłonność do powstawania bliznowców

Efekty zabiegu mogą różnić się pomiędzy Pacjentami i zależą od wielu czynników, między innymi od indywidualnych uwarunkowań, stanu zdrowia, rodzaju, wielkości, położenia i wieku blizny oraz stosowania się do zaleceń pozabiegowych.