Blizny potrądzikowe

Charakterystyka

Trądzik pospolity (acne vulgaris) to najczęstsza choroba skóry na świecie, dotyczy bowiem do 90% nastolatków i 12-51% dorosłych. Blizny w przebiegu trądziku powstają na skutek stanu zapalnego toczącego się w skórze i dotyczą nawet 95% osób chorych na tę dermatozę. Wygląd i rodzaj blizn potrądzikowych zależy między innymi od typu trądziku, sposobu leczenia, pielęgnacji cery i indywidualnych uwarunkowań. Blizny potrądzikowe, oprócz wymiaru estetycznego, mogą mieć negatywny wpływ na psychikę i samopoczucie chorych.

Czynniki ryzyka

Blizny mogą pojawić się w przebiegu trądziku martwiczego (acne rodens), trądziku pospolitego i jego odmian, czyli:

trądzik młodzieńczy (acne juvenilis)
trądzik ropowiczy (acne phlegmonosa)
trądzik skupiony (acne conglobata)
trądzik bliznowcowy (acne keloidea)
trądzik piorunujący (acne fluminans)

Sposób powstawania

Blizny potrądzikowe powstają w odpowiedzi na stan zapalny wywołany kolonizacją gruczołów łojowych przez bakterie P. acnes oraz nadmiernym wydzielaniem łoju. Drugim powodem powstawania tego typu blizn są urazy mechaniczne, które mają miejsce podczas manipulowania przy zmianach trądzikowych; ich wyciskania lub rozdrapywania. Nieprawidłowa pielęgnacja skóry i nietrafione leczenie blizn także mogą przyczynić się do powstawania blizn potrądzikowych. Blizny mogą umiejscowić się na każdym obszarze ciała, na którym obecne są wykwity trądzikowe, w tym na twarzy, dekolcie, plecach, ramionach i pośladkach.

Rodzaje

Blizny potrądzikowe dzieli się względem kilku klasyfikacji:

Czas powstania:

Blizny niedojrzałe, o czerwonym lub różowym zabarwieniu, zwykle lekko wypukłe.
Blizny dojrzałe mające jasny kolor i płaską powierzchnię, miękkie i elastyczne, o ile proces gojenia przebiegł prawidłowo.

Wygląd:

Blizny hipertroficzne (przerostowe) czyli wystające ponad powierzchnię skóry, o czerwonym lub różowym kolorze. Zwykle nie wystają poza granicę rany, na której powstały i pojawiają się w wyniku braku lub nieodpowiedniego leczenia zmian trądzikowych. Z czasem mogą stać się bledsze, bardziej płaskie i mniejsze.
Blizny atroficzne zagłębione są poniżej powierzchni skóry i dzielą się na następujące rodzaje:
- Blizny typu ice-pick - w przekroju w kształcie litery V. Blizny są głębokie i wąskie, o ostrych krawędziach. Sięgają nawet do tkanki podskórnej. Są najpopularniejszym typem blizn potrądzikowych atroficznych.
- Blizny typu boxcar (w przekroju w kształcie prostokąta) są szerokie, płaskie, o kształcie kwadratu w przekroju i głębokości do 0,5 mm. Ich krawędzie są wyraźne, a brzegi zarysowane. Umiejscawiają się na policzkach i żuchwie, jednak zazwyczaj nie występują koło siebie
- Blizny typu rolling scars - w przekroju w kształcie litery U, są szerokie i płytkie, o łagodnych brzegach i krawędziach. Mogą łączyć się z innymi bliznami, tworząc skupiska na dużych powierzchniach skóry, nadając jej pofalowany wygląd.
- Płytkie blizny atroficzne zwykle występują na policzkach, są płaskie i o zarysowanych granicach.
Blizny odbarwione charakteryzują się hipopigmentacją, czyli małą ilością lub zanikiem melaniny co sprawia, że są jaśniejsze od otaczającej je skóry.
Keloidy (bliznowce) wychodzą poza brzegi rany, na której wystąpiły, pojawiają się głównie na plecach i klatce piersiowej. Mogą się powiększać, naciekając okoliczne tkanki. Mają różowe, czerwone lub sine zabarwienie, są gładkie, wypukłe i twarde. Zbudowane są z tkanki włóknistej i powstają na skutek nieprawidłowego gojenia się rany, w którym dochodzi do nadmiernego odkładania się kolagenu. Keloidy mogą powodować dolegliwości bólowe i świąd. Blizny przerostowe różnią się od keloidów tym, że nie wykraczają poza granice rany, na której powstały.

Leczenie

Warto pamiętać, że im wcześniej wdroży się leczenie blizn potrądzikowych, tym większe szanse na jego powodzenie. Dobierając odpowiednią terapię, lekarz bierze pod uwagę rodzaje występujących blizn, ich wielkość, głębokość, umiejscowienie, elastyczność, kolor, stan zdrowia Pacjenta i inne czynniki.

Leczenie blizn potrądzikowych zanikowych poprzez pobudzanie skóry do regeneracji

W przypadku blizn potrądzikowych zanikowych celem terapii jest pobudzenie fibroblastów do intensywniejszej produkcji włókien kolagenowych, dzięki czemu ubytki tkanki pod powierzchnią blizny będą uzupełniane, a powierzchnia skóry wyrówna się, będzie elastyczniejsza, o ładniejszym kolorycie. W tym celu stosuje się następujące rozwiązania:

laser ablacyjny CO2 w trybie frakcyjnym, którego działanie polega na wykonaniu mikrouszkodzeń w skórze, co pobudza skórę do głębokiej przebudowy
laser pikosekundowy nieablacyjny w trybie frakcyjnym, którego działanie polega na podgrzaniu kolumn skóry bez uszkodzenia wierzchniej warstwy naskórka, co stymuluje skórę do przebudowy
metodę LADD (z ang.: laser-assisted drug delivery, czyli podawanie leków wspomagane laserem), która polega na wykonaniu w skórze kontrolowanych mikrouszkodzeń (kanalików o ściśle określonej głębokości i szerokości), dzięki którym wchłanialność podanych bezpośrednio po zabiegu leków i preparatów, np. osocza bogatopłytkowego, zdecydowanie wzrasta, co podnosi efektywność terapii. Oprócz poprawy wchłanialności leków, same mikrouszkodzenia także odgrywają istotną rolę w regeneracji skóry i poprawie estetyki blizn.
radiofrekwencję mikroigłową, dzięki której można zmniejszać widoczność blizn wykorzystując pobudzenie skóry do regeneracji zarówno mikrouszkodzeniami, jak i temperaturą, które są generowane przez głowicę urządzenia.
mezoterapię mikroigłową, której mechanizm działania opiera się na pobudzeniu skóry do przebudowy i regeneracji poprzez wykonanie niezliczonej ilości niewielkich nakłuć w skórze urządzeniem, którego pulsująca głowica pokryta jest cienkimi igiełkami. Mikronakłuwanie zarówno pobudza procesy autonaprawcze w skórze, jak również wykorzystywana jest w zabiegach połączonych z aplikacją leków i preparatów, których działanie może być maksymalizowane, jeśli wnikną one w głąb skóry dzięki wykonanym mikrokanalikom.
osocze bogatopłytkowe podawane techniką mezoterapii igłowej lub mikroigłowej. Osocze bogatopłytkowe zawiera wysokie stężenie czynników wzrostu, które silnie pobudzają skórę do autoregeneracji i głębokiej przebudowy.
peelingi chemiczne, których efektywność opiera się na złuszczeniu zewnętrznej warstwy naskórka substancjami takimi jak np. kwas glikolowy, kwas salicylowy, kwas mlekowy, kwas trójchlorooctowy (TCA) lub inne.oraz stymulację procesów regeneracyjnych.
środki farmakologiczne do stosowania miejscowego.

Leczenie blizn potrądzikowych zanikowych metodami chirurgicznymi

W przypadku blizn potrądzikowych zanikowych można także zastosować metody chirurgiczne takie jak:

Wycięcie blizny sztancą chirurgiczną z założeniem szwy lub bez
Podniesienie blizny sztancą chirurgiczną dzięki czemu blizna może zrównać się z poziomem skóry
Podcięcie lub nacięcie podskórne blizny niwelujące zaciągnięcia wgłąb skóry i wyrównujące strukturę skóry.

Leczenie blizn potrądzikowych przerostowych i keloidów

W przypadku blizn potrądzikowych przerostowych i keloidów najczęściej rekomenduje się zabiegi i leczenie farmakologiczne mające na celu zmniejszenie proliferacji i aktywności fibroblastów, które wytwarzają zbyt dużą ilość włókien kolagenowych. W tym celu w terapiach uwzględnia się:

podawanie leków kortykosteroidowych metodą LADD (z ang.: laser-assisted drug delivery, czyli podawanie leków wspomagane laserem). Dzięki zastosowaniu laseroterapii, której celem jest wykonanie mikrouszkodzeń, aplikowane następnie leki mają szansę wniknąć w głąb tkanki blizny i tam zadziałać.
podawanie kortykosteroidów metodą mezoterapii igłowej lub mikroigłowej
metody chirurgiczne, czyli wycięcie blizny przerostowej lub keloidu
środki farmakologiczne do stosowania miejscowego.

Oprócz powyższych rozwiązań lekarz może włączyć do terapii inne rozwiązania, których wybór będzie uzależniony od wskazań medycznych, a także indywidualnych potrzeb i oczekiwań Pacjenta.

W leczeniu blizn potrądzikowych, aby poprawić skuteczność stosowanej terapii, zazwyczaj wdraża się terapię łączoną bazującą na połączeniu metod dobranych do konkretnego przypadku. W jej skład oprócz profesjonalnych zabiegów wykonywanych przez dermatologa lub kosmetologa często wchodzi także aplikowanie preparatów leczniczych w warunkach domowych.

Warto pamiętać, że wszystkie opisane metody muszą być powtarzane w odpowiednich odstępach przez określony czas. Na efekty leczenia wpływ ma wiele czynników, w tym przestrzeganie przez Pacjenta zaleceń przed i pozabiegowych, sumienne stosowanie fotoprotekcji, pielęgnacja blizny zalecona przez specjalistę czy też czas rozpoczęcia leczenia.