Blizny pooparzeniowe

Charakterystyka

Blizny pooparzeniowe zwykle tworzą się po poważniejszych oparzeniach (powyżej II stopnia), w których doszło do zniszczenia głębszych warstw skóry. Stanowią poważny problem kosmetyczny, funkcjonalny i psychologiczny, szczególnie, gdy umiejscowione są na widocznych obszarach ciała i ograniczają ruchomość Pacjenta. Blizny pooparzeniowe zazwyczaj mają zróżnicowaną strukturę, często zawierając w sobie zarówno obszary zanikowe, jak i przerostowe. Duża zawartość kolagenu sprawia, że układają one się w zaciągające pasma bliznowate, tzw. mostki. Wygląd i skutki uboczne towarzyszące bliźnie, takie jak przykurcze, zależą od wielu czynników, w tym źródła poparzenia, jego umiejscowienia i wdrożenia wczesnej rehabilitacji.

Blizna pooparzeniowa najczęsciej:

ma nieregularną strukturę
charakteryzuje się nierównomiernym rozłożeniem kolagenu, co wpływa na niski stopień elastyczności blizny
może mieć wyjątkowo twardą, czasem lśniącą powierzchnię, przypominającą plastik
może mieć inny kolor niż otaczająca ją zdrowa tkanka; najpierw kolor jest dość intensywny i czerwony, następnie blizna często blednie i jej kolor zbliża się do koloru zdrowej skóry.

Rodzaje

W wyniku oparzenia na skórze pojawia się blizna, która często jest wynikiem różnorodnych uszkodzeń tkanek i następujących po nich procesów gojenia, które były poddane działaniu bodźca urazowego. Oparzenie może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak wysoka temperatura lub substancje chemiczne, które na różnych obszarach i różnych głębokościach tkanek mogą powodować różne uszkodzenia, co wpływa na proces gojenia i ostatecznie na kształt blizny. Z tego powodu blizna pooparzeniowa w swojej strukturze może zawierać obszary zanikowe i przerostowe, co wpływa na decyzje związane z wyborem rozwiązań terapeutycznych.

Blizny zanikowe spowodowane oparzeniem charakteryzują się tym, że ich powierzchnia znajduje się poniżej powierzchni otaczającej skóry, przez co tworzy widoczne zagłębienie. Jest wynikiem ubytku tkanki powstałego wskutek urazu. Blizna znikowa dojrzała często ma jaśniejszy kolor niż otaczająca ją skóra.

Blizny przerostowe kształtują się ponad poziomem skóry, mają czerwone zabarwienie oraz sztywną i wypukłą teksturę. Nie wykraczają poza granice rany, na której powstały. Mogą towarzyszyć im objawy takie jak świąd, ból i pieczenie. Z czasem kolor blizny może blednąć, a struktura skóry się delikatnie wyrównuje.

Keloidy, czyli bliznowce, zajmują większy obszar niż rana, na której powstały. Są gładkie, twarde i lśniące, a wyglądem przypominają guza. Keloidom towarzyszą takie same objawy towarzyszące jak bliznom przerostowym.

Blizny pooparzeniowe mogą ograniczać ruchomość, szczególnie jeśli lokalizują się na zgięciach kończyn i w miejscach o zwiększonym napięciu skóry, między innymi na mostku – nazywane są wtedy bliznami przykurczowymi.

Czynniki ryzyka

Na powstanie blizn pooparzeniowych bardziej narażone są dzieci, które doświadczają oparzeń dwa razy częściej niż dorośli – około 50-80% przypadków poparzeń to najmłodsi w wieku 2 do 4 lat. Oparzenia należą także do najczęstszych urazów wśród dzieci wymagających interwencji lekarskiej.

Sposób powstawania

Blizny pooparzeniowe formują się w wyniku wzmożonego ukrwienia, występowania przewlekłego obrzęku oraz zwiększonej aktywności fibroblastów, które produkują duże ilości kolagenu. Synteza kolagenu w bliźnie pooparzeniowej jest kilkakrotnie większa niż w zdrowej skórze.

Wygląd blizny zależy między innymi od rodzaju oparzenia oraz jego zaawansowania, które dzieli się według następującej klasyfikacji:

Oparzenia I stopnia

Ograniczają się do zewnętrznej warstwy naskórka i zwykle nie skutkują powstawaniem blizn. Powodują natomiast miejscową odpowiedź zapalną, objawiającą się zaczerwienieniem i uczuciem gorąca, oraz dolegliwości bólowe. Przykładem oparzenia I stopnia jest oparzenie słoneczne.

Oparzenia II stopnia

Powodują uszkodzenie głębszych warstw skóry właściwej i skutkują pojawieniem się pęcherzy z płynem surowiczym, zaczerwienienia, opuchlizny i bólu. Oparzenie II stopnia wymaga opieki lekarskiej, a po jego wystąpieniu na skórze mogą powstać blizny.

Oparzenia III stopnia

Cechują się uszkodzeniem całej grubości naskórka i skóry właściwej. Skóra przybiera brązowy lub czarny kolor i staje się twarda, kurczliwa oraz pozbawiona elastyczności. W tego typu urazach często nie odczuwa się bólu ze względu na uszkodzenie nerwów skórnych. Oparzenie III stopnia pozostawia ślady w postaci blizn.

Oparzenia IV stopnia

Prowadzą do zwęglenia skóry i martwicy tkanek, mogą uszkodzić także ścięgna, mięśnie i kości. W leczeniu tego typu oparzeń często wymagany jest przeszczep skóry. Oparzenia IV stopnia mogą prowadzić do trwałej dysfunkcji narządów wewnętrznych i stanowią zagrożenie życia.

O ciężkości oparzenia decyduje kilka czynników, w tym źródło oparzenia, umiejscowienie, głębokość i rozległość rany oparzeniowej, wiek Pacjenta, inne obrażenia towarzyszące oparzeniom, obecność współistniejących chorób i wiele innych.

Leczenie

Leczenie blizn pooparzeniowych jest skuteczniejsze, gdy zostanie wdrożone odpowiednio wcześnie. Pacjent może skorzystać z pomocy dermatologa, który zaproponuje leczenie mające na celu poprawienie wyglądu blizny oraz redukcję objawów towarzyszących, w tym przykurczy. W leczeniu blizn pooparzeniowych często stosuje się terapię łączoną bazującą na połączeniu metod. Jest to spowodowane tym, że blizna pooparzeniowa może mieć niejednolitą strukturę i łączyć w sobie obszary blizn zanikowych i przerostowych, a nawet keloidów. Dobierając odpowiednią terapię, lekarz bierze pod uwagę charakter blizny, jej wielkość, czas powstania, umiejscowienie i elastyczność blizny, a także stan zdrowia oraz indywidualne uwarunkowania Pacjenta. Terapia może obejmować leczenie z wykorzystaniem:

laseroterapii z wykorzystaniem jednego lub kilku laserów, w tym lasera ablacyjnego CO2, lasera pikosekundowego i lasera naczyniowego,
metody LADD (z ang.: laser-assisted drug delivery, czyli podawania leków wspomaganego laserem)
mezoterapii mikroigłowej
radiofrekwencji mikroigłowej
iniekcji kortykosteroidów
iniekcji tropokolagenu
iniekcji toksyny botulinowej
peelingów chemicznych
metod chirurgicznych
środków miejscowych i innych

Zastosowanie technologii laserowych w leczeniu blizn pooparzeniowych

Ablacyjny laser CO2 w leczeniu blizn

Rozwój laseroterapii wynikający z szybkiego postepu technologicznego szczególnie zauważalnego w ostatnich latach prowadzi do powstania coraz bardziej zaawansowanych i skutecznych urządzeń do leczenia blizn. Nowoczesne lasery oferują większą precyzję, kontrolę parametrów zabiegu oraz minimalizują ryzyko powikłań, co sprawia, że są bardzo często wybieranymi rozwiązaniami w terapiach blizn różnego pochodzenia. Szczególną rolę w leczeniu blizn pooparzeniowych odgrywają ablacyjne lasery CO2, które dzięki swoim właściwościom wykazują bardzo wysoką skuteczność w pobudzaniu tkanek do regeneracji i głebokiej przebudowy, co wpływa na estetykę blizny i komfort życia Pacjentów.
Zastosowanie lasera CO2 w leczeniu blizny pooparzeniowej ma na celu:

zmniejszenie rozmiaru blizny. Laser CO2 emituje wiązkę światła o długości fali 10 600 nm, która jest mocno absorbowana przez wodę zawartą w tkankach skórnych. Kiedy wiązka laserowa trafia na obszar bliznowaty, energia świetlna jest przekształcana w ciepło, co prowadzi do odparowania wody w komórkach i odparowania tkanki bliznowatej. Proces ten powoduje stopniowe zastepowanie tkanki bliznowatej komórkami "zdrowej" skóry.
poprawę elastyczności i estetyki blizny. W wyniku działania lasera CO2 dochodzi do mikrouszkodzeń w głębszych warstwach skóry. Organizm reaguje na te mikrouszkodzenia poprzez uruchomienie procesów gojenia, w ramach których zachodzi stymulacja produkcji nowych włókien kolagenoweych. Kolagen jest podstawowym składnikiem tkanki łącznej i odpowiedzialny jest za elastyczność, strukturę i wytrzymałość skóry. Nowy kolagen tworzy się w miejscu zniszczonej tkanki bliznowatej, co prowadzi do poprawy jej wyglądu i elastyczności.
poprawę kolorytu tkanki bliznowatej. Melanocyty są komórkami skóry odpowiedzialnymi za produkcję melaniny, która nadaje skórze kolor. W obszarze blizn, procesy regeneracyjne mogą być zaburzone, co prowadzi do nadmiernego nagromadzenia melaniny i powstania przebarwień. Pobudzenie tkanki do regeneracji w precyzyjny i kontrolowany sposób, co można osiągnąć stosując zaawansowaną technologię laserową, może wpływać na regulację aktywności melanocytów poprzez kontrolę ekspresji genów związanych z produkcją melaniny. Dzięki temu gromadzenia melaniny w obszarze blizny i wyrównania jej kolorytu.
Lepsze ukrwienie tkanki blizny. Zabieg laserem CO2 wpływa na poprawę ukrwienia blizny poprzez stymulację procesów angiogenezy, czyli tworzenia nowych naczyń krwionośnych w obrębie blizny poprzez pobudzenie różnych czynników wzrostu (VEGF, PDGF, FGF). Lepsze ukrwienie blizny przekłada sie na sprawniejsze dostarczenie tkankom większej ilości tlenu i substancji odżywczych, co pozytywnie wpływa na procesy regeneracji i przebudowy skóry.

Lasery pikosekundowe i naczyniowe w leczeniu blizn

W terapiach, których celem jest poprawa kolorytu blizny pooparzeniowej, która może przyjmować kolor odcieni czerwonego, zastosowanie może mieć barwnikowy laser pikosekundowy. Zastosowanie go w terapii poprawia koloryt blizny, a także wspiera procesu regeneracyjne skóry. Lasery naczyniowe są również wykorzystywane w przypadku zbyt silnego unaczynienia blizny, co może powodować nadmierne przerastanie. Zastosowanie odpowiednich zabiegów z wykorzystaniem lasera naczyniowego nie tylko wpływa na ograniczenie dalszego rozrostu blizny, ale też na kwestie estetyczne, gdyż naczynia krwionośne stają sie mniej widoczne.

Warto pamiętać, że zabiegi i procedury powinny być powtarzane w odpowiednich odstępach przez określony czas, aby mogły przynieść rezultaty. Leczenie blizn pooparzeniowych jest wymagające, ale możliwe. Na efekty terapii wpływ ma wiele czynników, w tym czas rozpoczęcia leczenia, przestrzeganie przez Pacjenta zaleceń przed i pozabiegowych, pielęgnacja blizny, a także sumienne stosowanie fotoprotekcji.