Jak zdrowie jelit wpływa na włosy?

Zaburzenia w funkcjonowaniu jelit spowodowane brakiem równowagi w ich mikrobiomie mogą prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych, w tym do nadmiernego wypadania włosów i łysienia. W artykule wyjaśniamy:

• jak mikrobiom jelitowy wpływa na kondycję włosów,
• co zaburza jego stan
• jakie działania można podjąć, aby wspierać jego prawidłowy skład.

Mikrobiom jelitowy i jego funkcje

Mikrobiom jelit to zróżnicowany ekosystem składający się z bakterii, wirusów i grzybów. Ich równowaga pozwala na prawidłowe:

• trawienie pokarmu,
• wchłanianie składników odżywczych,
• utrzymanie szczelności bariery jelitowej,
• regulowanie metabolizmu,
• przeciwdziałanie przenikaniu patogenów i toksyn z pożywienia do krwi,
• funkcjonowanie gospodarki hormonalnej.

Zrównoważony mikrobiom jelit przekłada się nie tylko na zdrowie tego narządu, ale także kondycję całego organizmu, w tym mieszków włosowych. Zaburzenia proporcji pomiędzy mikroorganizmami wchodzącymi w skład mikrobiomu mogą prowadzić do niedoborów składników odżywczych, stanów zapalnych i zaburzeń równowagi hormonalnej. Wszystkie z tych czynników mogą mieć związek z nadmiernym wypadaniem włosów i łysieniem.

Czynniki zaburzające zdrowie jelit

Mikrobiom jelit może ulec zaburzeniu przez:

Antybiotyki: wykazują silne działanie przeciwbakteryjne nie tylko w stosunku do bakterii chorobotwórczych, ale i tych niezbędnych dla zdrowia układu pokarmowego, co może prowadzić do zaburzeń mikrobiomu jelit.

Stres: zależność między zdrowiem jelit a stresem jest dwutorowa: wpływa on negatywnie na mikrobiom, uszkadzając jego integralność i prowadzi do wzmożonej pracy nerwu błędnego, co przekłada się na unicestwienie pożytecznych bakterii żyjących w jelitach. Stres może przyczyniać się także do rozwoju chorób takich jak zespół jelita drażliwego (IBS).

Dieta: żywność może sprzyjać wzrostowi określonych gatunków bakterii, zarówno tych pożytecznych, jak i szkodliwych. Dieta oparta na białku i tłuszczach pochodzenia zwierzęcego, produktach wysokoprzetworzonych i cukrach, za to uboga w błonnik, polifenole oraz probiotyki wpływa negatywnie na zdrowie jelit.

Sen: nieprawidłowa higiena snu wpływa na osłabienie całego organizmu, zwiększenie poziomu stresu i zaburzenia mikrobiomu jelitowego. Co ciekawe, zależność ta działa także w drugą stronę – dysbioza mikrobiomu może pogarszać jakość snu, co prowadzi do efektu błędnego koła.

Nadmierne wypadanie włosów jest także jednym z typowych objawów pojawiających się w przebiegu wielu chorób układu pokarmowego i jelit, takich jak:

• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• zespół jelita drażliwego (IBS),
• choroby pasożytnicze,
• silne alergie pokarmowe,
• celiakia.

Mikrobiom jelit a wypadanie włosów i łysienie

Choć związek zdrowia jelit z wypadaniem włosów i łysieniem nie jest jeszcze dokładnie poznany, badania sugerują, że zaburzenia mikrobiomu mogą wpływać na kondycję włosów i uczestniczyć w etiologii chorób takich jak łysienie plackowate czy androgenowe. Wpływ mikrobiomu jelit na cykl wzrostu włosów i ich kondycję jest trzytorowy:

• Zwiększenie przepuszczalności jelit: zaburzenia mikrobiomu mogą zwiększać przepuszczalność jelit, która prowadzi do stanu zapalnego mającego wpływ na cały organizm, w tym także na mieszki włosowe. „Nieszczelne jelita” uwalniają toksyny, które przedostają się do krwiobiegu, zakłócając cykl wzrostu włosów i powodując ich wypadanie.
• Stan zapalny: dysbioza między bakteriami komensalnymi (naturalnie bytującymi w organizmie i oddziałującymi neutralnie lub korzystnie) i patogennymi zaburza równowagę między cytokinami przeciwzapalnymi i prozapalnymi, takimi jak TNF-α  oraz interleukina 17 (IL- 17). Badania sugerują związek między wzrostem cytokin prozapalnych a osłabieniem tolerancji immunologicznej mieszków włosowych, przedwczesnym przejściem w fazę katagenu oraz spowolnieniem wzrostu włosów. Stan zapalny prowadzi także do zachwiania równowagi między produkcją i eliminacją reaktywnych form tlenu (ROS – wolne rodniki), których nadmiar wpływa negatywnie na mieszki włosowe.
• Zaburzenia wchłaniania: mogą prowadzić do niedoborów mikroelementów, takich jak cynk, żelazo, selen, biotyna, niacyna czy miedź oraz witamin A, D i E, co skutkuje nadmiernym wypadaniem włosów i zmianami w ich strukturze. (1) Nieprawidłowe wchłanianie może być konsekwencją nietolerancji niektórych pokarmów, miejscowego stanu zapalnego, chorób autoimmunologicznych przewodu pokarmowego lub pasożytów.

Wsparcie mikrobiomu jelit

Styl życia i codzienne wybory oraz nawyki, a także trafna diagnostyka i celowane leczenie chorób jelit, mają duży wpływ na zachowanie zdrowia tego organu i prawidłowego mikrobiomu. Do najważniejszych czynników należą:

Postaw na zdrową dietę: zróżnicowana dieta powinna być bogata w owoce, warzywa, chude białka i produkty pełnoziarniste. Wybieraj produkty zawierające błonnik (płatki wielozbożowe, chleby pełnoziarniste, owoce, warzywa, nasiona), inuliny (cykoria, cebula, czosnek, por, banany) i skrobię oporną (fasola, groch, soczewica, ziemniaki, ryż). Unikaj alkoholu, produktów gotowych, cukrów i czerwonego mięsa. Pamiętaj, że picie dużych ilości wody wspomaga trawienie i wchłanianie składników odżywczych, wspierając zarówno zdrowie jelit, jak i włosów.

Polub fermentowaną żywność: kiszonki, kefiry i jogurty dostarczają organizmowi witamin C, A, E i K oraz witamin z grupy B, zawierają także bakterie kwasu mlekowego – Lactobacillus – które są naturalnym probiotykiem. Kiszonki stymulują wzrost pożytecznych bakterii w mikrobiomie jelitowym.

Rozważ suplementy diety: skonsultuj się z lekarzem w celu dobrania dobrze przebadanych probiotyków, które wspierają mikrobiom jelit i zapobiegają infekcjom układu pokarmowego. W ich składzie najczęściej znajdują się szczepy bakterii Lactobacillus, Bifidobacterium, Escherichia, Enterococcus oraz drożdży Saccharomyces.

Stosuj antybiotyki rozważnie: każde użycie antybiotyków powinno być konsultowane z lekarzem. Lek należy przyjmować zgodnie z zaleceniami i tylko w sytuacjach, w których jego stosowanie jest konieczne.

Redukuj stres: zadbaj o higienę snu i regularną aktywność fizyczną, aby zmniejszyć stres, pobudzić metabolizm, zadbać o zdrowie psychiczne i ogólną kondycję organizmu. Wypróbuj także techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, aromaterapia, masaż, joga, czytanie czy malowanie.

Nie zapominaj o profilaktycznych badaniach: badania profilaktyczne odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu stanu zdrowia jelit i wczesnym wykrywaniu ewentualnych nieprawidłowości. Warto regularnie wykonywać podstawowe badania krwi, takie jak morfologia, poziom CRP (wskaźnik stanu zapalnego) oraz ocena poziomu witamin i minerałów, zwłaszcza witaminy D, B12 i żelaza. Badanie kału, w tym oznaczenie kalprotektyny i mikrobioty jelitowej, może dostarczyć informacji o stanie flory bakteryjnej i ewentualnych procesach zapalnych.

Diagnozuj i lecz zaburzenia jelit: w przypadku nawracających problemów trawiennych czy nietolerancji pokarmowych warto rozważyć testy diagnostyczne pod kątem alergii i nadwrażliwości pokarmowych, a także badania w kierunku chorób zapalnych jelit. Jeśli zdiagnozowano u ciebie chorobę jelit, rozpocznij terapię zgodną z zaleceniami lekarza. 

Zaburzenia równowagi mikrobiomu jelitowego mogą wpływać na kondycję włosów i stanowić jedną z przyczyn łysienia. Antybiotyki, stres, niezdrowa dieta czy brak snu prowadzą do stanów zapalnych, zaburzeń wchłaniania oraz niedoborów mikroelementów, co z kolei negatywnie oddziałuje na mieszki włosowe i cykl wzrostu włosów. Holistyczne podejście do zdrowia jelit może nie tylko poprawić kondycję organizmu, ale także przyczynić się do zapobiegania ich nadmiernemu wypadaniu.