Keratosis pilaris, czyli rogowacenie mieszkowe – przyczyny, leczenie, zapobieganie

Rogowacenie mieszkowe (keratosis pilaris), zwane również rogowaceniem okołomieszkowym, a potocznie gęsią skórką, jest niezwykle powszechnym schorzeniem, które dotyczy do 70% dzieci i młodzieży oraz około 40% dorosłych. Występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Mimo że nie jest to choroba dermatologiczna zagrażająca zdrowiu i najczęściej ma łagodny przebieg, może stanowić poważny problem estetyczny. Rogowacenie mieszkowe może pojawić się na każdej owłosionej części ciała, jednak zazwyczaj występuje na twarzy, ramionach, udach i pośladkach. Schorzenie objawia się niewielkimi, czerwonawymi lub cielistymi grudkami zlokalizowanymi przy mieszkach włosowych. Choć grudki nie są bolesne, przesuszona skóra może swędzieć i w konsekwencji powodować chęć rozdrapywania zmian. Nieleczone rogowacenie mieszkowe może prowadzić do stanów zapalnych i łojotokowego zapalenia skóry, a także do powstania problemu wrastających włosków. Choć schorzenie nie jest uleczalne, przy zastosowaniu odpowiedniej pielęgnacji skóry w wielu przypadkach może być niemal niezauważalne. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jakie są przyczyny rogowacenia mieszkowego oraz jakie leczenie i profilaktykę powinno się wdrożyć, aby zminimalizować jego objawy, zapraszamy do czytania.

Keratosis Pilaris - przyczyny

Rogowacenie mieszkowe spowodowane jest nadmiernym rogowaceniem ujść mieszków włosowych. W przebiegu schorzenia nadmiar keratyny blokuje ujścia mieszków włosowych, gromadząc się w wierzchniej warstwie naskórka i gruczołów łojowych. Pod wpływem powietrza keratyna utlenia się, tworząc zmiany zaskórnikopodobne. W efekcie na skórze powstają czerwone lub brązowawe grudki, suche skórki i zgrubienia. Niestety nie wiadomo, jakie są dokładne przyczyny tego schorzenia. Podejrzewa się, że ma ono w dużej mierze podłoże genetyczne. Przyczyną rogowacenia okołomieszkowego mogą być także nieprawidłowości we wchłanianiu witaminy A, a także niewłaściwa dieta – uboga w tę witaminę. Rogowacenie mieszkowe może powstawać również w wyniku reakcji organizmu na czynniki zewnętrzne, takie jak promieniowanie słoneczne, brak nawilżenia, podrażnienie, tarcie, zbyt wysokie lub niskie temperatury, suche powietrze i niewłaściwa pielęgnacja. Schorzenie częściej obserwuje się u osób chorujących na atopowe zapalenie skóry, zaburzenia naczynioruchowe i rybią łuskę, a także u chorych na zespoły Downa, Cushinga i Noonan.

Rodzaje rogowacenia mieszkowego

Rogowacenie mieszkowe może manifestować się na różne sposoby, w zależności od przyczyny i stanu nasilenia. Najczęściej wyróżnia się 5 rodzajów rogowacenia mieszkowego:

• Rogowacenie niezapalne – jest to najpowszechniejszy rodzaj rogowacenia mieszkowego. Objawia się zanieczyszczonymi przez utlenioną keratynę porami, nie występuje jednak stan zapalny.
• Rogowacenie pęcherzykowate niezapalne – inaczej gęsia skórka. W tym typie rogowacenia skóra jest szorstka i chropowata, jednak grudki są cieliste i nie są zajęte stanem zapalnym.
• Podskórna kaszka – charakteryzuje się występowaniem drobnych podskórnych krostek, które są odpowiedzią na nieodpowiednie traktowanie skóry, szczególnie skóry twarzy i dekoltu.
• Rogowacenie zapalne – objawia się występowaniem małych ropnych krostek i stanu zapalnego. Rozdrapywanie zmian może prowadzić do blizn i przebarwień.
• „Rybia łuska” – przybiera formę zmian łuszczycopodobnych – suchych skórek, liszajów i brodawek, które powstają na skutek uszkodzenia skóry.

Rogowacanie mieszkowe - metody leczenia

Choć rogowacenie mieszkowe w swojej łagodnej formie nie wymaga leczenia, wiele osób decyduje się skorzystać z pomocy specjalistów z powodów estetycznych, a także wtedy, gdy rogowacenie wiążę się ze stanem zapalnym, nadmierną suchością skóry i prowadzi do rozdrapywania zmian, a w konsekwencji, blizn i przebarwień pozapalnych. Kluczowym elementem leczenia rogowacenia mieszkowego jest systematyczne złuszczanie keratyny nagromadzonej w mieszkach włosowych. Jest to możliwe między innymi dzięki profesjonalnym peelingom. Rogowacenie mieszkowe często leczy się, stosując peelingi kwasowe oraz hydropeelingi. W terapii rogowacenia najczęściej stosuje się kwas glikolowy o 30% stężeniu, kwas TCA o stężeniu 25% lub 40% oraz hydropeelingi.

• Kwas glikolowy złuszcza nieestetyczne grudki i zmiany zaskórnikopodobne, odblokowuje pory i zmniejsza blizny po stanach zapalnych. Ponadto tymczasowo przywraca prawidłowy przebieg procesu rogowacenia, zapobiegając pojawieniu się zmian skórnych w przyszłości. Dzięki peelingowi z kwasem glikolowym skóra staje się gładsza i rozjaśniona, a jej koloryt staje się bardziej równy. Zabieg z wykorzystaniem kwasu glikolowego najczęściej polecany jest w przypadku rogowacenia mieszkowego o lekkim i średnim nasileniu.
• Kwas TCA, czyli kwas trójchlorooctowy, polecany jest zazwyczaj w przypadku zaawansowanego i uporczywego rogowacenia mieszkowego, ponieważ wnika w głębsze warstwy skóry, prowadząc do jej kontrolowanego i precyzyjnego poparzenia chemicznego. Jest to zamierzone działanie, które pozwala na odblokowanie i usunięcie keratyny zalegającej w mieszkach włosowych. Zabieg wspiera leczenie zaawansowanego rogowacenia mieszkowego, sprawiając, że skóra jest gładsza, jej koloryt bardziej równomierny, a blizny i ślady po stanach zapalnych i drapaniu grudek – mniej widoczne.
• Hydropeeling, czyli bezinwazyjny peeling wodny o klinicznie potwierdzonym działaniu, może być stosowany u osób z każdym rodzajem rogowacenia mieszkowego. Zabieg pozwala na oczyszczenie, złuszczenie i dogłębne nawilżenie skóry. Składa się z czterech etapów: mikrodermabrazji wodnej (oczyszczenia skóry), eksfoliacji (złuszczania za pomocą peelingów chemicznych), ekstrakcji (delikatnego próżniowego „wyssania” zanieczyszczeń i nagromadzonej keratyny z zaczopowanych mieszków włosowych) oraz infuzji (wtłoczenia w skórę mieszanki indywidualnie dobranych substancji aktywnych). Peeling wodny nie tylko wspomaga leczenie rogowacenia mieszkowego, ale także poprawia ogólny stan i kondycję skóry.

Warto jednak zaznaczyć, że efekty zabiegów mogą różnić się między Pacjentami. Jest to zależne, między innymi, od indywidualnych uwarunkowań Pacjenta, rozległości i stopnia zaawansowania choroby, a także od samodzielnej pielęgnacji skóry przez Pacjenta w trakcie i po zabiegach.

Łagodzenie objawów rogowacenia mieszkowego w domu – 5 złotych zasad

Choć nie da się zapobiec wystąpieniu rogowacenia mieszkowego, dzięki odpowiedniej pielęgnacji skóry i wdrożeniu kilku zasad możliwe jest zminimalizowanie objawów tego schorzenia. Przedstawiamy wskazówki, które pozwolą Ci na zmniejszenie dokuczliwości uporczywych grudek i szorstkości skóry:

1. Używaj produktów nawilżających minimum raz dziennie. Aplikuj je codziennie na noc, w ciągu 5 minut po kąpieli, gdy skóra jest jeszcze wilgotna. Skórę dotkniętą rogowaceniem mieszkowym możesz nawilżać wedle potrzeby, jednak najlepsze efekty przyniesie używanie balsamu 2-3 razy dziennie. W produktach do pielęgnacji szukaj składników złuszczających i nawilżających, takich jak kwas salicylowy, kwas mlekowy, kwas alfa-hydroksykwasy, panthenol, alantoina, masło shea czy mocznik. Regularna pielęgnacja chorobowo zmienionej skóry pozwoli na usunięcie martwego naskórka, wygładzenie, nawilżenie i zmiękczenie skóry.
2. Stosuj peeling 2 razy w tygodniu – złuszczenie keratyny zalegającej w mieszkach włosowych jest podstawą w łagodzeniu rogowacenia mieszkowego. Możesz użyć peelingu drogeryjnego (wybierz produkt o naturalnym składzie, bez zbędnych substancji zapachowych i barwników), aptecznego lub przygotowanego samodzielnie. W tej roli świetnie sprawdzi się mieszanka sypkiej kawy i dowolnego oleju, np. oleju słonecznikowego lub kokosowego. Unikaj zbyt agresywnych środków peelingujących i mechanicznego tarcia, np. szorstką szczotką, ponieważ mogą prowadzić do podrażnienia skóry i nasilenia objawów. Nie stosuj peelingu, jeśli zmiany są objęte stanem zapalnym lub doszło do przerwania ciągłości naskórka – poczekaj, aż stan skóry wróci do normy.
3. Do mycia ciała używaj środków myjących o kwaśnym pH, czyli zbliżonym do pH fizjologicznego (4.0-6.0). W przeciwnym razie możesz uszkodzić barierę lipidową naskórka, co doprowadzi do nadmiernej suchości skóry i pogorszenia jej stanu. Unikaj bardzo długich kąpieli w gorącej wodzie z tych samych powodów.
4. Unikaj czynników wysuszających i podrażniających skórę. W tym celu zaopatrz się w nawilżacz powietrza do domu i biura, zrezygnuj z ciasnych ubrań ze sztucznych materiałów, wycieraj skórę delikatnie, używając miękkiego ręcznika i staraj się nie drapać zmian.
5. Uzupełnij niedobory witaminy A i witaminy C, jeśli to możliwe, za pomocą diety. Wzbogać swoje posiłki o produkty zawierające te witaminy. Znajdziesz je w mięsie, rybach, nabiale, natce pietruszki, papryce, brukselce, brokułach, owocach dzikiej róży, czarnych porzeczkach, truskawkach, kiwi i grejpfrutach. Możesz też wybrać dobrej jakości suplementy.

Rogowacenie mieszkowe to problem dermatologiczny i estetyczny, który może negatywnie wpływać na jakość życia osób nim dotkniętych. Choć jest to schorzenie nieuleczalne, dzięki odpowiedniej pielęgnacji i nawykom, a także dzięki profesjonalnym zabiegom, możemy zmniejszyć widoczność jego objawów. Jeśli podejrzewasz, że chorujesz na rogowacenie mieszkowe i chcesz dowiedzieć się, jak je złagodzić, zapraszamy do kontaktu z Kliniką Zakrzewscy – dr n. med. Marcin Zakrzewski, specjalista dermatolog, a także Zespół Kosmetologów chętnie odpowiedzą na Twoje pytania i opracują plan terapeutyczny dopasowany do Twoich potrzeb.

Zobacz również, czym są przemieszczone gruczoły łojowe, i jak je usunąć.

Umów wizytę