Dermatolog radzi: jeśli masz choroby skóry, zimą zadbaj o siebie jeszcze bardziej!

Zima to wyjątkowo trudny okres dla naszej skóry. Mróz, wiatr, zmiany wilgotności powietrza i ogrzewanie sprawiają, że staje się ona podrażniona, swędząca, sucha i wrażliwa. W związku z tym osoby chorujące na atopowe zapalenie skóry, łuszczycę, trądzik różowaty i trądzik pospolity często zauważają zaostrzenie objawów w okresie zimowym. Jeśli te schorzenia dotyczą Ciebie, nie oznacza to, że musisz pogodzić się z pogorszeniem symptomów. Dowiedz się, dlaczego Twoja choroba ulega zaostrzeniu zimą oraz jak sobie z tym poradzić. W dzisiejszym artykule przedstawiamy rady dermatologa, dr. n. med. Marcina Zakrzewskiego, które pomogą Ci poprawić kondycję skóry z łuszczycą, AZS, trądzikiem pospolitym i różowatym w najzimniejszym okresie w roku.

Dlaczego zimą objawy wielu chorób skóry ulegają pogorszeniu?

dr n. med. Marcin Zakrzewski: Ma na to wpływ wiele czynników. Zimne powietrze sprawia, że odbudowa funkcji bariery skóry w tym okresie jest spowolniona, a poziom lipidów międzykomórkowych w warstwie rogowej naskórka zmniejsza się. Prowadzi to do przesuszenia skóry, co jest bardzo niekorzystne dla osób chorujących na łuszczycę, AZS i trądzik pospolity. Skoki temperatur, które mają miejsce na przykład wtedy, gdy wchodzimy z zewnątrz do ogrzewanego pomieszczenia, powodują gwałtowne rozszerzenie naczyń krwionośnych, co skutkuje pojawieniem się rumienia i zwiększoną podatnością do pękania naczynek. Ten aspekt jest szczególnie ważny dla osób chorujących na trądzik różowaty. Co więcej, przy nagłym wzroście temperatury skóra „oddaje” na zewnątrz wilgoć, co prowadzi do jej przesuszenia. Natomiast podczas nagłego ochłodzenia nadwyrężona jest bariera ochronna skóry, co zwiększa ryzyko podrażnień. Z kolei zmiany wilgotności odgrywają rolę w zaostrzeniu się objawów takich chorób takich jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry. Suche powietrze w ogrzewanych pomieszczeniach sprawia, że skóra staje się sucha, łuszczy się, jest ściągnięta, a nawet podrażniona, co jest niekorzystne dla każdego, ale szczególnie dla osób mających choroby skóry.

Łuszczyca zimą

Dlaczego objawy łuszczycy nasilają się zimą?

MZ: Oprócz ogólnych czynników wymienionych powyżej, zimą łuszczyca staje się bardziej dokuczliwa, bo skóra jest wysuszona i podrażniona przez suche i zimne powietrze. Co więcej, w okresie zimowym promieniowanie słoneczne, które w umiarkowanych ilościach działa immunosupresyjnie i łagodzi chorobę, nie jest tak intensywne. Dodatkowo ciepłe ubrania z syntetycznych materiałów oraz wełny i powietrze w ogrzewanych mieszkaniach i miejscach pracy nasilają objawy choroby. Dla osób z łuszczycą niekorzystne jest zarówno przegrzewanie, jak i wyziębianie ciała. Niska wilgotność powietrza pozbawia skórę potrzebnego nawilżenia. To wszystko sprawia, że chorzy na łuszczycę (według badań 4 na 10 osób) zauważają pogorszenie swojego stanu właśnie w okresie zimowym.

Jak radzić sobie z zaostrzeniem łuszczycy zimą?

MZ: Zimą należy sumiennie kontynuować leczenie i pielęgnację zaleconą przez lekarza, jednak oprócz tego warto wprowadzić kilka nowych nawyków. Przydatne jest zaopatrzenie się w nawilżacz powietrza, zarówno w domu, jak i w miejscu pracy. Skórę należy smarować odpowiednim preparatem nawilżającym wedle potrzeby, nawet kilka razy dziennie. Dobremu nawodnieniu skóry sprzyja też picie dużej ilości wody. Prowadzenie zdrowego trybu życia polegającego na wdrożeniu zdrowej diety i ćwiczeń fizycznych, jest niezwykle istotne w leczeniu praktycznie każdej choroby przewlekłej, w tym łuszczycy. Nadwaga i otyłość, a także żywność o właściwościach prozapalnych przyczyniają się do zaostrzenia choroby. Podobnie działają alkohol i palenie tytoniu, więc ograniczenie lub eliminacja używek zdecydowanie poprawi stan skóry chorego i jego samopoczucie. Aby wspomóc łagodzenie objawów światłem, można skorzystać z fototerapii. Chociaż dokładna przyczyna łuszczycy nie jest całkowicie poznana, układ odpornościowy wydaje się odgrywać kluczową rolę w jej rozwoju. Infekcje wywołane wirusami lub bakteriami mogą spowodować nasilenie objawów. Z tego względu zimą należy dbać o zdrowie i odporność szczególnie starannie – stosując zbilansowaną dietę, suplementację, regularnie uprawiając aktywność fizyczną, wysypiając się i utrzymując poziom stresu pod kontrolą.

Atopowe zapalenie skóry zimą

Dlaczego objawy AZS nasilają się zimą?

MZ: Atopowe zapalenie skóry częściej pojawia się lub nasila właśnie zimą. Suche powietrze w połączeniu ze zmianami temperatur i ogrzewaniem w pomieszczeniach wysusza skórę. AZS zaostrza się, ponieważ skóra nie jest w stanie sama utrzymać wilgoci i nawilżenia. Pogorszenie stanu skóry może być również spowodowane noszeniem zbyt wielu warstw odzieży. Przegrzanie skóry wzmaga produkcję potu, który działa na nią drażniąco i nasila świąd. Ubrania i pościel z syntetycznych materiałów oraz wełny także nasilają objawy AZS. Podobnie jak gorące, długie kąpiele, na które mamy ochotę właśnie zimą. Chociaż wydaje się to sprzeczne z intuicją, woda – zwłaszcza gorąca – bardzo wysusza skórę i uszkadza jej naturalną barierę lipidową. 

Jak radzić sobie z zaostrzeniem AZS zimą?

MZ: Aby zapobiec pogorszeniu choroby, należy pamiętać o regularnym stosowaniu dotychczasowej pielęgnacji, a jeśli jest taka potrzeba, stosować emolienty częściej niż w innych porach roku. Należy unikać nagłych zmian temperatur – nosić rękawiczki, szaliki i czapki, aby zapobiec wyziębieniu skóry, a także nie stosować gorącej wody, na przykład do umycia zziębniętych dłoni. Podczas mycia ciała woda powinna być ciepła, jednak nie zbyt gorąca, a kontakt skóry z wodą nie powinien przekraczać 10 minut. Do mycia należy stosować specjalistyczne preparaty, które nie naruszają naturalnego płaszcza hydrolipidowego skóry. Po każdym kontakcie z wodą skórę należy nawilżyć treściwymi emolientami. Zimą warto zaopatrzyć się także w wazelinę, która ma działanie ochronne i którą można aplikować na skórę w razie potrzeby. Aby zapobiegać nasileniu się objawów AZS, w pomieszczeniach należy także utrzymywać optymalną temperaturę  (do 20°C, w sypialni 18°C) i wilgotność (pomiędzy 50% a 60%). Warto unikać odzieży wełnianej i syntetycznej (na rzecz naturalnych materiałów), detergentów i mydła, produktów kosmetycznych zawierających substancje zapachowe i alkohol oraz chronić skórę przed bezpośrednią ekspozycją skóry na suche, powietrze oraz wiatr i mróz.

Trądzik pospolity zimą

Dlaczego objawy trądziku pospolitego nasilają się zimą?

MZ: Ludzka skóra ma miliony porów, w których znajdują się mieszki włosowe i gruczoły łojowe. Gdy pory zatkają się sebum, martwymi komórkami naskórka lub innymi zanieczyszczeniami, na skórze mogą pojawić się wągry lub zaskórniki. Zimą, kiedy skóra bywa przesuszona, organizm zaczyna produkować więcej sebum, co prowadzi do powstawania wyprysków i zaostrzenia objawów u osób, które chorują na trądzik. Niektóre badania wskazują także na fakt, że niedobór witaminy D3 może zaostrzać trądzik pospolity, a zimą, kiedy nie eksponujemy skóry na słońce i naturalna synteza tej witaminy jest ograniczona, utrzymanie jej na prawidłowym poziomie jest bardzo trudne. Stres, którego niektórzy doświadczają w związku z sesją egzaminacyjną na uczelniach, końcem roku w pracy czy nawet okresem świątecznym w codziennym życiu, może przyczyniać się do pogorszenia stanu skóry. Tłuste potrawy i alkohol, które częściej spożywamy zimą, mają równie negatywny wpływ na opanowanie trądziku.

Jak radzić sobie z zaostrzeniem trądziku pospolitego zimą?

MZ: Oprócz stosowania swoich standardowych leków i pielęgnacji, zimą warto pamiętać o tym, aby myć twarz nie więcej niż dwa razy dziennie i używać kosmetyków do makijażu, które nie zatykają porów skóry. Zima jest okresem częstych spotkań towarzyskich, należy więc zawsze pamiętać o dokładnym demakijażu twarzy. Nadejście nowego roku może być dodatkową motywacją do zrobienia postanowień i wprowadzenia zbilansowanej diety oraz rezygnacji z alkoholu i palenia tytoniu. Zdrowy tryb życia jest niezwykle ważny w leczeniu trądziku. Osoby, które mają trądzik także na plecach czy dekolcie, powinny unikać zbyt ciepłej wody i stosować krótkie kąpiele. Po każdym kontakcie z wodą skórę należy odpowiednio nawilżyć, także na twarzy. Przesuszona skóra, która produkuje więcej sebum, potrzebuje mocnego nawilżenia, a nie wysuszenia. Raz na tydzień warto wykonać peeling enzymatyczny, który oczyści cerę i zapobiegnie gromadzeniu się na niej martwych komórek. Aby zredukować przesuszenie skóry, warto zaopatrzyć się w domowy nawilżacz powietrza. Zima to także dobry czas wykonanie profesjonalnych zabiegów, np. laseroterapii czy peelingów chemicznych.

Trądzik różowaty zimą

Dlaczego objawy trądziku różowatego nasilają się zimą?

MZ: Wahania temperatury, zimno, wiatr i suche powietrze pozbawiają skórę wilgoci, co osłabia jej funkcję ochronną. Dodatkowo czynniki te powodują nagłe zwężanie i rozszerzanie naczyń krwionośnych. Jest to naturalna reakcja organizmu na nagłą zmianę temperatury, jednak dla osób chorujących na trądzik różowaty często oznacza to pogorszenie stanu cery. Długie, gorące kąpiele, które zażywa się szczególnie zimą, a także zbyt wysoka temperatura w mieszkaniu, zaostrzają objawy choroby, powodując rozszerzenie naczyń krwionośnych i odparowanie wilgoci ze skóry. Chropowate i ciepłe tkaniny, takie jak wełna, mogą podrażniać skórę i powodować nawroty i zaostrzenie trądziku różowatego.

Jak radzić sobie z zaostrzeniem trądziku różowatego zimą?

MZ: Ekspozycja na słońce jest jednym z najważniejszych czynników wywołujących trądzik różowaty. W miesiącach zimowych częściej pomija się filtry przeciwsłoneczne, ponieważ temperatury są niższe, a negatywne działanie słońca wydaje się mniej oczywiste. Jest to szkodliwa praktyka, ponieważ stosowanie filtra przeciwsłonecznego z minimalną ochroną SPF 50 jest zalecane przez cały rok, także zimą. Osoby chorujące na trądzik różowaty powinny również kontrolować temperaturę w pomieszczeniach (maksymalnie 20°C) i zaopatrzyć się w nawilżacz powietrza. Aby uniknąć podrażnień i zaostrzenia choroby, warto wybierać miękkie i oddychające materiały ubrań, takie jak bawełna. Ciało i twarz należy myć w niezbyt gorącej wodzie. Nie bez znaczenia jest także unikanie gwałtownych skoków temperatur, wyziębienia i przegrzania. Z tego względu wychodząc na zewnątrz, warto ubrać się warstwowo i ciepło po to, aby nie zmarznąć, ale w razie potrzeby móc się rozebrać. Przed wiatrem i mrozem należy chronić szczególnie twarz, na przykład owijając się szalikiem. Stan skóry pomoże złagodzić utrzymywanie jej optymalnego nawilżenia, dlatego zaleca się stosowanie treściwych kremów nawilżających i picie dużej ilości wody. Chorzy na trądzik różowaty właśnie zimą mogą skorzystać także z profesjonalnych zabiegów, w tym z laseroterapii.

Istnieje wiele wskazówek, do których mogą zastosować się osoby z chorobami dermatologicznymi, aby uniknąć zaostrzeń swoich schorzeń. Choć zima jest dla nich wymagającym czasem, odpowiednia pielęgnacja i zdrowe nawyki pozwalają zminimalizować pogorszenie stanu cery.