Łuszczyca – co jeść, aby złagodzić jej objawy?

Łuszczyca to niezwykle powszechne schorzenie – w Polsce cierpi na nie jedna na 40 osób, czyli około milion ludzi, a na świecie 2-3% populacji. Ta zapalna choroba autoimmunologiczna może rozwinąć się w każdym wieku i nie jest zależna od płci. Powoduje nieprawidłowy wzrost komórek skóry, co objawia się łuszczącymi się, swędzącymi, a czasem bolesnymi plamami na ciele. Jednak łuszczyca dotyka nie tylko skóry – jest chorobą ogólnoustrojową. Warto pamiętać, że żadna postać łuszczycy nie jest zaraźliwa – ten krzywdzący stereotyp często prowadzi do stygmatyzacji chorych. Choć badania nad tą chorobą trwają od dziesięcioleci, jej przyczyny nie są do końca poznane. Wśród czynników sprzyjających wystąpieniu łuszczycy najczęściej wymienia się podłoże genetyczne lub środowiskowe, czyli stres i używki, a także – co istotne w kontekście tego artykułu – niewłaściwą dietę, nadwagę i otyłość. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czy odpowiednia dieta może pomóc Ci w złagodzeniu objawów łuszczycy, zapraszamy do lektury.

Łuszczyca – czym jest i jak się objawia?

Z medycznego punktu widzenia, łuszczyca jest przewlekłym i nawrotowym schorzeniem układowym, dotyczącym skóry i układu kostno-stawowego. U 2/3 chorych łuszczyca przebiega łagodnie, jednak mogą towarzyszyć jej inne przewlekłe stany zapalne, takie jak cukrzyca, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, nadciśnienie tętnicze czy zespół metaboliczny, a także choroby, takie jak insulinooporność, choroba Leśniowskiego-Crohna czy schorzenia układu sercowo-naczyniowego. Z łuszczycą skóry powiązane jest także łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), powodujące obrzęk w okolicach stawów. Pierwsze objawy łuszczycy – czerwonawe, swędzące wykwity pokryte srebrzystą lub żółtawą łuską – rozpoznaje się najczęściej u osób do 30 roku życia. Mogą mieć one charakter okresowy lub stały i zlewać się w większe ogniska. Łuszczyca objawia się najczęściej na kolanach, łokciach, owłosionej skórze głowy i w okolicach części krzyżowej.

Łuszczyca a odżywianie – czy istnieje związek między dietą a nasileniem objawów choroby?

Do niedawna leczenie łuszczycy opierało się na farmakoterapii i leczeniu miejscowym, jednak najnowsze badania nad chorobą potwierdzają, że dobrze dobrana dieta jest w stanie łagodzić objawy łuszczycy, a także zapobiegać wystąpieniu schorzeń z nią powiązanych. Lekarze i dermatolodzy coraz częściej wymieniają dietoterapię jako jeden z kluczowych czynników mających poprawiać stan chorych na łuszczycę. Jak mówi dr n. med. Marcin Zakrzewski:

Mimo tego, że jeszcze nie opracowano jednolitych zaleceń żywieniowych dla pacjentów z łuszczycą, wyniki badań wskazują jednoznacznie na fakt, że zmiana nawyków żywieniowych łagodzi przebieg dermatozy i obniża ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.

Dlaczego zbilansowana dieta jest tak istotna w leczeniu łuszczycy? Choroba wywołuje w organizmie przewlekły stan zapalny, który wzmagać mogą pewne produkty, np. cukier. W konsekwencji nadmiernego spożycia żywności prozapalnej, osoby chore zauważają u siebie zaostrzenie choroby. Co więcej, otyłość i nadwaga powodują, że komórki tłuszczowe wydzielają wywołujące stan zapalny cytokiny prozapalne. Związek za wysokiego BMI z łuszczycą został potwierdzony badaniami – osoby z nadmierną masą ciała są nie tylko bardziej podatne na zachorowanie, ale także obserwuje się u nich cięższe postacie łuszczycy.

Łuszczyca a prawidłowa masa ciała – czy zrzucenie zbędnych kilogramów złagodzi przebieg choroby?

Jak pokazują wyniki badań, nawet niewielki spadek masy ciała ma wyraźny wpływ na złagodzenie objawów choroby. Co więcej, nadwaga i otyłość u osób cierpiących na łuszczycę znacznie zwiększają ryzyko wystąpienia chorób typowych dla obu tych stanów – cukrzycy, chorób układu sercowo-naczyniowego, insulinooporności czy nadciśnienia tętniczego. Zbyt wysokie BMI może również zmniejszać efekt terapeutyczny leków stosowanych w leczeniu tej choroby. Badania wykazały, że stosowanie diety niskoenergetycznej, obniżającej masę ciała osób chorych na łuszczycę, zmniejsza także rolę czynnika prozapalnego – tkanki tłuszczowej – przyczyniając się tym samym do złagodzenia objawów choroby.

Dieta śródziemnomorska, wegetariańska, bezglutenowa… którą wybrać?

Zamiast skupiać się na przestrzeganiu konkretnej diety, warto wprowadzić do swojego życia zbilansowany, rozsądny plan żywienia uwzględniający przede wszystkim znaczenie produktów pro i przeciwzapalnych oraz odpowiednią podaż kalorii. Aby upewnić się, że nasza dieta jest rzeczywiście dobrze dopasowana i zapewni nam dokładnie tyle kalorii, ile potrzebujemy, warto skonsultować się z dietetykiem i lekarzem prowadzącym. Działanie na własną rękę może być nieodpowiedzialne, zwłaszcza jeśli oprócz łuszczycy cierpisz na inne choroby, które również wymagają odpowiedniej diety. Niemniej jednak pewne zasady zbilansowanej diety możesz wprowadzić samodzielnie. Pamiętaj o poniższych wskazaniach:

• Regularne posiłki – jedz ok. 5 posiłków w odstępach 3-4 godzinnych – dzięki temu łatwiej będzie Ci utrzymać prawidłową masę ciała.
• Odpowiednie nawodnienie – 2 litry wody dziennie to absolutne minimum. Woda ma wpływ nie tylko na zdrowie całego organizmu, ale także nawodnienie skóry.
• Suplementacja witaminy D – osoby chore na łuszczycę wykazują jej niedobór, a jej odpowiedni poziom łagodzi objawy schorzenia.
• Odpowiednia podaż kalorii – nawet jeśli odżywiasz się zdrowo, możesz przekraczać swoje zapotrzebowanie kaloryczne. Zależy ono od wielu czynników, dlatego najlepiej wyliczyć je u dietetyka.
• Rezygnacja z używek – alkohol, tytoń czy substancje psychoaktywne znacząco pogarszają stan nie tylko całego organizmu, ale także zaostrzają objawy choroby.

Co jeść, aby złagodzić objawy łuszczycy?

Komponując codzienne posiłki, warto wybierać produkty takie jak:

• Żywność bogata w antyoksydanty i flawonoidy, które niwelują wolne rodniki, zmniejsza stres oksydacyjny i tym samym łagodzi objawy choroby. Zaliczamy do niej:
  • Warzywa: jarmuż, brokuły, brukselka, sałata, kalafior, szpinak, cebula, marchew, czerwona papryka, pomidor, biała i czerwona kapusta.
  • Owoce: jabłka, winogrona, czarne porzeczki, owoce cytrusowe (m.in. pomarańcze, grejpfruty, pomelo).
  • Napoje takie jak zielona herbata, kawa i kakao.
  • Zboża i nasiona: owies, ryż brązowy, pestki dyni.
• Produkty bogate w kwasy omega-3 wykazują działanie przeciwzapalne pożądane w diecie osób chorych na łuszczycę. Znajdziemy je w oleju rybim (w łososiu, makreli, sardynkach, śledziach), oliwie z oliwek, tłoczonym na zimno oleju rzepakowym, siemieniu lnianym, orzechach włoskich i algach.
• Żywność przeciwzapalna może znacząco wpływać na polepszenie stanu choroby. Do tej grupy zaliczamy:
  • Zioła i przyprawy – goździki, kurkuma, imbir i tymianek.
  • Owoce i warzywa – cebula, czosnek, granat, owoce jagodowe (porzeczki, aronia, agrest, jagody, maliny, jeżyny, truskawki i poziomki).
  • Napoje: herbata zielona i biała, matcha.
  • Ziarna: kasza gryczana i jęczmienna, komosa ryżowa, ryż dziki, brązowy i basmati.
  • Rośliny strączkowe – fasola, groch, soczewica, ciecierzyca.
  • Produkty sojowe – tofu, tempeh, mleko sojowe.

Czego nie jeść, aby nie pogorszyć objawów choroby?

W diecie mającej łagodzić objawy łuszczycy warto ograniczyć produkty takie jak:

• Żywność bogata w nasycone kwasy tłuszczowe – ma działanie prozapalne i sprzyja problemom z cholesterolem. Do tej grupy zaliczamy mięso i produkty odzwierzęce, dlatego w codziennej diecie warto zastępować je roślinnymi odpowiednikami. Wykazano związek między stosowaniem diety wegetariańskiej (uzupełnionej jednak o ryby) a zmniejszeniem objawów choroby.
• Jeśli cierpisz na celiakię lub nietolerancję glutenu, ogranicz żywność bogatą w gluten. Choć związek między tymi dwoma schorzeniami nie został dokładnie zbadany, istniejące badania sugerują, że stosowanie diety bezglutenowej (u osób, u których jest wskazana) może łagodzić łuszczycę.
• Produkty prozapalne przyczyniają się do zwiększenia stanu zapalnego w organizmie, tym samym zaostrzając stan i przebieg choroby. Należą do nich:
  • Tłuszcze trans obecne w wysokoprzetworzonej żywności – chipsach, paluszkach, margarynach, krakersach, białym pieczywie, słodyczach, fast-foodach, gotowych półproduktach (np. sosy w proszku) i gotowych daniach (np. pierogach z supermarketu).
  • Cukier – występuje nawet w produktach, gdzie nie spodziewamy się jego obecności, np. w ketchupie, sosach pomidorowych, jogurtach czy wędlinach.
  • Mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego – szczególnie mięso czerwone, podroby, parówki, konserwy, kiełbasy, wędliny niskiej jakości, a także mleko.

Stosowanie się do powyższych zaleceń pozwala na ograniczenie stanu zapalnego w organizmie i utrzymanie prawidłowej wagi, ponieważ produkty niezalecane przy łuszczycy to w dużej mierze żywność wysokokaloryczna. Choć walka z łuszczycą jest bardzo trudna, a osoby nią dotknięte muszą mierzyć się nie tylko z jej objawami, ale często też ze stygmatyzacją, warto zrobić wszystko, co możemy, aby tę walkę sobie ułatwić. Odpowiednio zbilansowana dieta, oprócz tego, że ma znaczący wpływ na stan i przebieg łuszczycy, oddziałuje również korzystnie na kondycję całego organizmu oraz samopoczucie.

Sprawdź, jaki wpływ ma dieta na starzenie skóry. Więcej na ten temat przeczytasz na naszym blogu!